Migrena jest najczęstszym schorzeniem układu nerwowego. Badania epidemiologiczne mówią, że z migrenowymi bólami głowy może mieć problemy nawet 15 % dorosłych osób. Jest to najczęstsza przyczyna bólu głowy. Migreny są wieloczynnikowe i pomimo szeroko zakrojonych badań ich patofizjologia nie została jeszcze w pełni poznana. Lekarze i naukowcy nie są zgodni również co do przyczyn jej powstawania. Jedni wysuwają predyspozycje genetyczne , inni zaś mówią o wpływie czynników środowiskowych. Inne teorie z kolei obwiniają czynniki związane z przemianą materii czy czynniki hormonalne. Zaobserwowano korelację miedzy występowaniem bólów głowy, a spożywaniem niektórych pokarmów i napojów. Każdy z chorujących przechodzi migrenę inaczej, każdy ma inne metody radzenia sobie z nią. U każdej osoby wyzwalaczem może być inna sytuacja czy produkt spożywczy[1]. Schorzenie to charakteryzuje się wczesnym początkiem ( napady zaczynają się w pierwszej lub drugiej dekadzie życia , najczęściej w okresie dojrzewania- chociaż nie jest to regułą), silnym bólem głowy i osłabieniem motorycznym. Rozróżnić można:
Migrenę bez aury– stwierdza się ją , gdy u chorego występuje przynajmniej 5 napadów , które trwają 4-72 h ( u dzieci <15 r.ż. 1-72h) i wiążą się z co najmniej dwoma objawami:
- połowiczy ból głowy;
- pulsujący charakter bólu;
- nasilenie umiarkowane lub znaczne , upośledzające codzienne aktywności;
- pogorszenie się stanu chorego, przy próbie aktywności fizycznej ( szybka zmiana pozycji ciała, wzrost tętna)
- nudności i/ lub wymioty
- nadwrażliwość na światło i dźwięki.
Migrenę z aurą– jest rozpoznawana, gdy występują co najmniej 2 takie same napady rozpoczynające się jednym lub kilkoma odwracalnymi objawami neurologicznymi ( zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy, jednostronne zaburzenia czucia, niedowład połowiczy, mroczek migocący, czyli błyszcząca i rozszerzająca się plama w środku pola widzenia, zygzaki, błyski w polu widzenia) , które narastają powoli w ciągu 5-20 minut i trwają do 60 minut, po nich następują najczęściej krótkotrwała , nie dłuższa niż 60 minut przerwa bezobjawowa oraz ból głowy z nudnościami , wymiotami, nadwrażliwością na światło i hałas.
Klasterowy ból głowy– jest jednostronny- i to właściwie jedyna wspólna cecha z bólem migrenowym, jednak pomyłki diagnostyczne zdarzają się często. Ten rodzaj bólu zdecydowanie dominuje u mężczyzn. Charakterystyczna lokalizacja obejmuje okolicę oka, czoła i skroni. Towarzyszy mu co najmniej jedna dolegliwość po tej samej stronie, co ból: przekrwienie spojówki, łzawienie, opadnięcie powieki, zwężenie źrenicy, uczucie zatkanego nosa lub wyciek surowiczy z nosa, wzmożona potliwość w okolicy czołowej. Napad bólu trwa 15- 180 minut[2].
Do przyczyn występowania migren możemy zaliczyć:
- zbyt krótki/ zbyt długi sen
- pracę zmianową
- nieregularny tryb dnia
- dietę ( np. produkty bogate w histaminę)
- zmiany pogody
- ominięty posiłek
- mocne zapachy ( dym tytoniowy, perfumy, benzyna itp.)
- stres
Naturalne wsparcie
Jedną z bardziej obiecujących opcji terapeutycznych dla osób zmagających się z migrenami , zwłaszcza jeśli stosowana farmakoterapia nie przynosi pożądanych efektów, są konopie. W jednym z badań opisano grupę 145 osób z migreną leczonych marihuaną medyczną. 61 % ochotników wskazywało na zmniejszenie liczby napadów co najmniej o połowę w miesiącu w porównaniu z okresem przed włączeniem terapii[3]. W innym eksperymencie konopie wypróbowało 121 pacjentów , spośród których 40% odnotowało poprawę, głównie w postaci zmniejszenia liczby dni z bólem migrenowym z 10,4 do 4,6[4]. Obok marihuany, w sukurs w pierwszej kolejności przychodzą naturaceutyki, czyli witaminy, suplementy oraz ekstrakty z ziół wywierające udokumentowany i korzystny wpływ na zdrowie, poprzez ich udział w procesach metabolicznych. Oto najważniejsze z nich:
Adaptogeny– różeniec górski czy ashwagandha pomagają organizmowi odzyskać homeostazę i adaptować się do zmiennych, a przede wszystkim do trudnych warunków. Wykazują działanie neuroprotekcyjne, przeciwdepresyjne, przeciwlękowe i stymulujące OUN. Adaptogeny regulują kluczowe mediatory reakcji na stres , w tym poziomy jego hormonów, mogą niwelować jeden z głównych wyzwalaczy ataków migreny[5].
Magnez– u osób z migreną stwierdzono niskie stężenie tego pierwiastka w ślinie oraz w surowicy w porównaniu z grupą kontrolną. Co istotne, w różnych badaniach potwierdza się, że stosowanie magnezu może znacząco złagodzić jej napady. W jednym z takich badań, przyjmowanie 600mg cytrynianu magnezu na dobę przez 3 miesiące, zmniejszyło liczbę ataków migrenowych o 41,6 % , skróciło czas ich trwania i ograniczyło nasilenie bólu[6].
Koenzym Q10- kilka badań potwierdziło skuteczność tego przeciwutleniacza w zwalczaniu bólu migrenowego, w skróceniu czasu trwania ataku i stopnia jego nasilenia u dorosłych. Inne badanie ujawniło, że suplementacja CoQ10 może zmniejszać częstotliwość ataków , jednak nie wpływa znacząco na czas ich trwania i nasilenie[7,8].
Ryboflawina-duże randomizowane badanie z udziałem grupy kontrolnej wykazało, że codzienna suplementacja 400mg witaminy B2 przez 3 miesiące doprowadziła do zmniejszenia liczby dni z migreną co najmniej o połowę u 60 % pacjentów i była skuteczniejsza niż placebo [9]. Ryboflawina bowiem może odgrywać istotna rolę w szlakach zaangażowanych w rozwój migreny.
Witamina D– choć nie pojawia się ona w ogólnych zaleceniach dla osób cierpiących na bóle migrenowe, jej niedobór jest częściej obserwowany w grupie osób z migreną niż w populacji ogólnej. W ostatniej metaanalizie pięciu randomizowanych badań z udziałem grupy kontrolnej potwierdzono, że suplementacja 2 tys. j.m. dziennie wiązała się ze zmniejszeniem liczby dni oraz nasilenia ataków migreny w porównaniu z grupą kontrolną[10].
Lepiężnik różowy– badania wykazały skuteczność oczyszczonego wyciągu z tego surowca ( w dawce 50-75 mg/2x dziennie) pod względem zmniejszenia częstotliwości napadów ataków migreny w porównaniu z placebo
Złocień maruna- ziele tej rośliny, a także sok ze świeżego ziela, dzięki zawartości partenolidu, przyczyniają się do hamowania agregacji płytek krwi i uwalniania serotoniny, co jest pomocne w zapobieganiu bólom migrenowym[11,12]
Melatonina– wywiera ona wpływ na wydzielanie serotoniny oraz hamuje wytwarzanie neuroprzekaźników zaangażowanych w procesie transmisji bólu w migrenie[13]. W pewnym badaniu podawano 3 mg/ dobę w leczeniu profilaktycznym migreny. Po miesiącu od włączenia leczenia, ustąpienie bólu głowy odnotowano u 25 % pacjentów.
Probiotyki-istnieją dowody, że mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w komunikacji na osi jelito- mózg, a jej zaburzenia mogą być związane z z zaburzeniami neurologicznymi, w tym z migreną. [14]
Rola diety w leczeniu migreny
Udowodnionym jest, że znaczny odsetek osób cierpiących na migreny ma we krwi podwyższone poziomy przeciwciał IgG w klasach I-IV , przeciwko rozmaitym pokarmom. Jeśli u osoby z migreną wykona się testy na nietolerancje pokarmowe, po czym wyeliminuje się z diety pokarmy, na które organizm reaguje wysokimi zmianami przeciwciał- napady ustępują całkowicie lub ich nasilenie i częstotliwość znacząco się zmniejsza. Niestety, często po ustąpieniu ataków, pacjent wraca do poprzednich przyzwyczajeń żywieniowych co powoduje, że ataki wracają. Niekiedy wystarczy jedynie wyeliminować z codziennej diety produkty bogate w histaminę. Jakie to produkty? Oto kilka z nich:
- sery pleśniowe
- ryby wędzone
- wędzone kiełbasy
- sos sojowy
- czekolada
- wywary mięsne
- kofeina
- wino- zwłaszcza czerwone
- sery żółte
- kakao
Często mówi się, aby z diety osób cierpiących na migrenę wyeliminować kiszonki, fermentowane produkty mleczne czy owoce cytrusowe. Każdy organizm jest inny i jeśli są one dobrze tolerowane- nie ma takiej potrzeby. Ważne jest aby dieta opierała się na różnokolorowych, świeżych warzywach i owocach, nasionach oleistych, roślinach strączkowych, zdrowych tłuszczach, dobrych źródłach białka i sezonowych produktach.
Świadomość społeczeństwa na temat migreny wzrasta. Do niedawna choroba ta była traktowana jako wymysł, a jej przebieg i nasilenie- bagatelizowane. Osoby cierpiące na napady migreny spotykały się z niezrozumieniem pracodawców, znajomych, lekarzy, a nawet osób najbliższych. Powstaje co raz więcej inicjatyw takich jak chociażby profil w mediach społecznościowych Migrena to nie ściema https://www.facebook.com/migrenatoniesciema , gdzie ukazywane są cienie tej choroby, ludzie dzielą się swoimi doświadczeniami, wspierają się , a to wszystko z dodatkiem wartościowych treści przekazywanych również przez zaproszonych Gości.
Jeśli cierpisz na bóle migrenowe, szukasz diety która będzie odpowiadała Twoim oczekiwaniom i pomoże wypracować Ci zdrowe nawyki, umów się na konsultację Konsultacje Online
Piśmiennictwo
- Curr Pain Headache Rep.2004; 8:268-73
- Cephalalgia 2001;21:82-3: Curr Pain
- Brain Sci 2020 Jun 9;10(6):360
- Pharmacotheraphy.2016;36(5):505-510
- Pharmaceuticals ( Basel). 2010 Jan;3(1):188-224
- Biol Trace Elem Res.2020; 196(2): 375-383
- Neurol Sci 2017;38(Suppl 1): 117-120
- Nutr Neurosci.2020;23(11): 868-875
- Neurology 1998;50(2):466-470
- Clin Neuropharmacol. 2021;44(1):5-8
- Eur Neurol.2004; 51(2) : 89-97
- Expert Opin. Investig. Drugs 2006;15:367-375
- Caphelagia 2005 ;25:403-411
- Van Hemert S., Breedveld A., Migraine associated with gastrointensional disorders : review of the literature and clinical implications. Curr pain Headache Rep 2015; 19-33
